Otu esi agwọ ọrịa site na nsogbu mmekọrịta

Ndinaya

• Kedu ihe bụ trauma mmekọrịta?
• Mgbaàmà trauma mmekọrịta 5 dị ka ndị a:
• Mmetụta mmetụta uche na nke mmụọ
• Ihe ịrịba ama na ị na -enwe trauma mgbe njikọ nsí
• Ọdịmma onwe gị emebiela kpamkpam
• Ịhọrọ onye mmekọ ọzọ na -adịghị mma
• Echiche efu
• Ị nwere ike ịrịọ mgbaghara nke ukwuu
• Otu trauma na -esi emetụta mmekọrịta
• Otu esi agwọ ọrịa site na trauma mmekọrịta
• Chee echiche ma meghachi omume
• Ndidi bụ isi ihe
• Na -ebi ugbu a
• Nweta enyemaka
• Echiche 3 maka ndị lanarịrị trauma maka mmekọrịta ahụike
• 1. Ọ bụghị gị kpatara nsogbu ahụ
• 2. Mmekọrịta abụghị ihe ebumpụta ụwa nke adịghị mma
• 3. Ọ bụghị esemokwu niile bụ akara nke nsogbu
• PTSD, nsogbu mmekọrịta, yana mmetụta na mmekọrịta

Mmebi mmekọrịta dị adị, ọ nwere ike nwee mmetụta na -adịgide adịgide. N'agbanyeghi eziokwu nke mmekọrịta na -akpaghasị anya, ọ ga -ekwe omume ịgwọ ọrịa, ịga n'ihu, wee nweta mmekọrịta ahụike ọzọ.

Kedu ihe bụ trauma mmekọrịta?

Ndị ọkachamara akọwapụtala mmebi mmekọrịta dị ka ihe na -eme mgbe mmekọrịta chiri anya gụnyere mmerụ ahụ anụ ahụ, mmekọahụ, ma ọ bụ nke mmụọ. Onye na -ata ahụhụ ụdị ihe mmerụ ahụ a na -enwekarị mmetụta mmụọ siri ike ma na -atụgharị ahụmịhe trauma.

Ya mere, nsogbu mmekọrịta post-traumatic nwere ike, yabụ, bụrụ ihe na-ewute oke.

Mgbaàmà trauma mmekọrịta 5 dị ka ndị a:

• Na -atụ egwu nke ukwuu ma ọ bụ na -ewe oke iwe na onye mmekọ
• Mmetụta enweghị nchekwa, nke nwere ike ibute nchekasị na ehighị ụra nke ọma
• Na -ekewapụ onwe ya na ndị ọzọ
• Nkwụsịtụ na nsogbu ịta ahụhụ
• Ịtụ egwu mmekọrịta chiri anya na enweghị ntụkwasị obi na mmekọrịta dị otu a

Mmetụta mmetụta uche na nke mmụọ

Mgbe ndị mmadụ na -eche maka mmerụ ahụ na mmekọrịta, ha nwere ike iche maka ime ihe ike, mana ọ nwekwara ike ịgụnye mmerụ ahụ mmetụta uche na nke mmụọ. Dịka ọmụmaatụ, ijide onye gị na ya na-emekọ ihe, ịlụ ọgụ siri ike, ma ọ bụ mmechuihu site na onye gị na ya nwere ike mepụta mgbaàmà mmetụta uche na nke mmụọ.

Nsogbu a nwere ike ịbịa site na mmetọ uche n'ime mmekọrịta. Mmetụta mmetụta uche na nke mmụọ bụ nsonaazụ nke ụfọdụ omume ndị a na mmekọrịta mmejọ:

• Otu onye na -ama ụma na -emechu ibe ya ihu ma ọ bụ na -emechu ya ihu
• Otu onye mmekọ na -ekwu okwu mkparị banyere onye ahụ metụtara, ma ọ bụ n'ihu ọha ma ọ bụ na nzuzo
• Onye mkparị na-emejọ na-emebi ùgwù onwe onye nke ọzọ
• Otu onye mmekọ na -anwa ime ka onye nke ọzọ kwenye na ya bụ 'onye ara'
• Otu onye na -agwa ibe ya ihe ọ bụ ma ọ bụ ihe anaghị ekwe ka ọ mee
• Otu onye mmekọ na -achịkwa ego ezinụlọ
• Nkatọ mgbe niile site n'aka onye mmekọ
• Egwu iyi egwu nke onye na -emegbu ya
• Otu onye na -ata onye nke ọzọ ụta maka ihe na -adịghị mma ma ọ bụ mee ka onye mmekọ ahụ nwee obi amamikpe maka ihe na -abụghị nke ya

Nke ọ bụla n'ime akparamagwa ndị a dị n'elu nwere ike ịkpata mmekpa ahụ. N'ikpeazụ, onye a tara ahụhụ na -efunahụ mmetụta nke ntụkwasị obi na nnwere onwe ya wee malite ịjụ onwe ya isi. Onye a na -ata ahụhụ nwere ike na -atụ ụjọ na ọ ga -emejọ ihe ma chee na ọ gaghị ekwe omume ime onye metọrọ ya obi ụtọ.

Ihe ịrịba ama na ị na -enwe trauma mgbe njikọ nsí

Edepụtara ole na ole n'ime akara ndị dị n'elu, mana ọ na -enyere aka inwe nghọta zuru oke banyere akara nke trauma mgbe mmekọrịta na -egbu egbu nwere ike ịdị.

Otu n'ime ihe ịrịba ama nke trauma mgbe mmekọrịta, dị ka ndị ọkachamara si kwuo, bụ na ị na -atụ egwu mmekọrịta ọhụrụ. Ị nwere ike chọọ ịmalite mmekọrịta ọhụrụ, mana nchekasị gị na -egbochi gị ịbanye na mmekọrịta ọzọ, ọbụlagodi mgbe iwechara oge ịgwọ.

Okwu ntụkwasị obi bụ akara ọzọ dị mkpa nke trauma site na mmekọrịta na -egbu egbu.

Ọ bụrụ na mmebi mmekọrịta gara aga ebutela mmerụ ahụ, ị ​​nwere ike ghara ịtụkwasị onwe gị obi ịhọrọ onye mmekọ ọhụrụ. Na mgbakwunye, ị nwere ike ịla azụ ịtụkwasị onye ọhụrụ obi n'ihi ụjọ na onye a nwekwara ike bụrụ onye mkparị. Nke a nwere ike iduga gị n'iwepụ mmekọrịta ọhụrụ ma ọ bụ ọbụbụenyi gị.

Dịka ọmụmaatụ, obere nghọtahie ma ọ bụ mmejọ nwere ike iduga gị ịjụ izi ezi nke onye ahụ n'ihi na ha na -echetara gị mmejọ gara aga nke onye gị na ya na -emegbu gị mere.

Ihe iriba ama anọ ndị ọzọ ị nwegoro nsogbu mmekọrịta bụ ndị a:

• Ọdịmma onwe gị emebiela kpamkpam

Onye mmekọ mmekọrịta na -egbu egbu nwere ike iji ụzọ mkparị, dị ka iweda gị ala, ime gị ihere, na ibo gị ebubo na ị na -eme ihe niile adịghị mma. Nke a nwere ike ime ka ị chee na ị baghị uru, enweghị ike, na enweghị ịhụnanya. Ngosipụta na ọkwa trauma a nwere ike ime ka ị nwechaghị onwe gị.

• Ịhọrọ onye mmekọ ọzọ na -adịghị mma

Site n'inwe ùgwù onwe onye na-esighị ike, ị nwere ike bịa kwenye na ị tozughi inwe mmekọrịta dị mma nke onye gị na ya ga-elebara mkpa gị anya wee kwanyere gị ugwu. Nke a nwere ike iduga gị ịnabata onye mmekọ ọzọ na -ebute mmerụ ahụ.

Mgbe ụfọdụ, ị nwere ike banye na mmekọrịta ọhụrụ na onye mmekọ na -eme mkparị n'ihi na ịnọ naanị gị na -achọ imeju oghere ma ọ bụ iji gwọọ ọnyá nke mmekọrịta ikpeazụ gị. Nke a nwere ike ibute trauma ugboro ugboro.

Na vidiyo dị n'okpuru, Dr Treisman na -ekwu maka mkpa ọ dị ịkpa ezi mmekọrịta yana etu ndị okenye si chọkwa ọgwụgwọ mmekọrịta:

• Echiche efu

Ihe mgbaàmà ọzọ dị mkpa bụ echiche na -agwụ ike. Nke a nwere ike ịgụnye ịtụgharị arụmụka ochie site na mmekọrịta ahụ na ịtụgharị uche n'ihe ị gaara ekwu ma ọ bụ mee n'ụzọ dị iche, ma ọ bụ na -eche maka ntụpọ nke onye gị na ya na -emebu mere ka ị kwenye na ị nwere. Ị nwekwara ike na -echegbu onwe gị ma ndị mmadụ nọ ndụ gị nwere ntụkwasị obi.

N'agbanyeghị ebe echiche ndị a siri, ha nwere ike bụrụ ihe na -emegharị ahụ ma mepụta oke nhụjuanya.

• Ị nwere ike ịrịọ mgbaghara nke ukwuu

Ọ bụrụ na ị nweela mmerụ ahụ, ọ nwere ike bụrụ na ị kwenyere na ihe niile ị na -eme adịghị mma ma ọ bụ na ihe ọ bụla na -emezighị emezi dị gị n'aka. Ọ bụrụ otu a, ị nwere ike ịhụ onwe gị ka ọ na -arịọ mgbaghara maka mmejọ dị mfe ma ọ bụ ọbụna na -arịọ mgbaghara mgbe ọ na -adịghị mkpa.

Otu trauma na -esi emetụta mmekọrịta

Ọ bụ ihe nwute, nsogbu mmekọrịta nwere ike ibute usoro adịghị mma ma ọ bụ okirikiri na mmekọrịta.

Nke a bụ n'ihi otu esi eji ụbụrụ arụ ọrụ. Dị ka ndị ọkachamara akparamaagwa kọwara, site na mmerụ ahụ ugboro ugboro, anyị na -enwewanye mmetụta maka mmetụta nke trauma. Nke a bụ n'ihi na ọ bụrụ na anyị anaghị agwọ ọrịa site na mmerụ ahụ, eriri ụbụrụ na -agbanwe, na -eme ka anyị bido “nzaghachi nlanarị” ma ọ bụrụ na ọ dị anyị ka anyị nwere egwu.

Nzaghachi nlanarị na -ebute mmeghachi omume site n'ụbụrụ a na -akpọ amygdala, na -eme ka anyị lụọ ọgụ ma ọ bụ nwee mmetụta. Nzaghachi nke ụbụrụ siri ike nke na anyị nwere ike lee esemokwu mmekọrịta dị ka ihe iyi egwu ịlanarị anyị.

Mgbe anyị anaghị ahazi ma gwọọ ọrịa trauma na mmekọrịta, ọtụtụ mgbanwe na -eme n'ime anyị nke na -emetụta mmekọrịta:

• Anyị na -enwe mmetụta nke ukwuu na esemokwu ma ọ bụ ọnọdụ ọ bụla nke na -echetara anyị mmerụ ahụ nwere ike ịmalite, dị ka site n'ịkpọ mkpu ma ọ bụ ịlụ ọgụ.
• Ụfọdụ ndị mmadụ nwere ike ghara ịlụ ọgụ kama mechie ma hapụkwa mgbe nzaghachi nlanarị nke ụbụrụ rụọ ọrụ.
• N'ikpeazụ ọ na -eduga n'omume akparamagwa adịghị mma.
• Esemokwu na -aga n'ihu na mmekọrịta

Ka e were ya, ọ bụrụ na ọ dị gị ka a na -eyi gị egwu ma ọ bụ jụ gị na otu mmekọrịta nke na ị ga -amalite ịlaghachi ma ọ bụ lụghachi ọgụ na akara mbụ nke nsogbu, na mmekọrịta gị na -esote, ị nwere ike lelee mmejọ eziokwu ma ọ bụ obere esemokwu dị ka ihe na -eyi egwu, na, n'aka nke ọzọ na onye ọhụrụ gị. Nke a na -emepụta ụkpụrụ adịghị mma.

Mmeghachi omume trauma nwekwara ike mepụta usoro adịghị mma na mmekọrịta mkparị, si otú a na -eme ka usoro mmebi mmekọrịta dịgide.

Dịka ọmụmaatụ, ọ bụrụ na ọ na -adị gị ka ị na -atụ ụjọ na ọjụjụ ma ọ bụ okwu mkparị nke onye gị na ya na -emekọ ihe, ụbụrụ gị nwere ike na -eche oke mmerụ ahụ.

Nke a pụtara na ọbụlagodi ma ọ bụrụ na onye gị na ya na -akpa adịghị akpa oke egwu, ị nwere ike chọpụta ịjụ ma ọ bụ esemokwu wee malite ime ihe megide onye gị na ya na -emekọ ihe. Nke a na -emepụta esemokwu na -aga n'ihu wee bụrụ ihe na -adịghị mma n'ime mmekọrịta ahụ.

Ka oge na -aga, ọ nwere ike ime ka ị lelee mmekọrịta niile na -adịghị mma. Mgbe ahụ ọ nwere ike ịdị gị ka ị nweghị ike ịtụkwasị onye ọ bụla obi, yabụ ị na -apụ ma ọ bụ mee ihe iji chebe onwe gị. Nke a nwere ike imebi mmekọrịta ọ bụla ma bute ya n'ụdị mmekọrịta adịghị mma na nke enweghị obi ụtọ.

Otu esi agwọ ọrịa site na trauma mmekọrịta

Ọ bụ ezie na mmerụ ahụ mmekọrịta nwere ike ịmepụta mgbakasị ahụ na usoro adịghị mma, ọ ga -ekwe omume ịmegharị ụbụrụ ọzọ wee gwọọ site na trauma. Dị ka ndị ọkachamara trauma si kwuo, ụbụrụ okenye nwere ike mezie onwe ya mgbe ọnya gasịrị. Nke a chọrọ ka ị na -eme omume ọhụrụ ma ọ bụ na -eche maka ihe dị iche.

Ndozi trauma mmekọrịta, chọrọ mbọ n'akụkụ gị. Nke a nwere ike ịpụta na ị ga -akwụsịtụ tupu ịzaghachi n'oge arụmụka ma ọ bụ esemokwu.

• Chee echiche ma meghachi omume

Kama ịzaghachi ozugbo, ị nwere ike zụọ onwe gị ka ị were obere oge nyochaa ma ị nọ n'ihe egwu n'ezie ma ọ bụ ọ bụrụ na nke a bụ arụmụka nkịtị. Ka oge na -aga, usoro a kwesịrị ịdị na -akpaghị aka ka ụbụrụ na -agwọ.

• Ndidi bụ isi ihe

Ọ bụrụ na ị kpebiri ịnọ na mmekọrịta n'agbanyeghị na ị na -enwe mmetụta ọjọọ nke trauma, ị ga -adị njikere ịnwe ndidi na onye gị na ya na -emekọ ihe.

Na mbido, ọ nwere ike ị gaghị enwe mmetụta dị mma gbasara usoro ọgwụgwọ, mana ka ị na -ahụ onye gị na ya na -eme mgbanwe, ị ga -amalite nwekwuo ọfụma ka oge na -aga.

• Na -ebi ugbu a

Ọ bụrụ na ị na -arụzi nrụzi ahụ, ọ dị mkpa ka ị lekwasị anya n'ihe dị ugbu a ma na -aga n'ihu, kama ịtụgharị uche na mmerụ ahụ gara aga. Ka gị na onye òtù ọlụlụ gị na -ewu ụkpụrụ dị mma ọhụrụ, ịdị mma ga -abụ ụkpụrụ.

Ọ bụrụ na ị ka na -echezi n'oge gara aga, ị nwere ike ịlaghachi azụ na okirikiri na -adịghị mma, ọ bụ ya mere o ji dị mkpa ilekwasị anya na mgbanwe dị mma na -eme ugbu a.

• Nweta enyemaka

N'ikpeazụ, ọ bụrụ na ịchọta na ịnweghị ike ịgwọ ọrịa site na mmerụ ahụ n'onwe gị, ị nwere ike ịchọ ndụmọdụ.

Ka e were ya na ị na -ahụ onwe gị ka ị rapagidesiri ike na usoro nlele mmekọrịta na -adịghị mma ma na -emeghachi omume ebumpụta ụwa gị ọbụlagodi mgbe ị nwere obere esemokwu. N'ọnọdụ ahụ, ọ nwere ike ịbụ oge isonye na ndụmọdụ onye ọ bụla iji nyere gị aka ịgwọ ya.

Ọ bụrụ na ị na -alụ ọgụ na mmerụ ahụ n'ime ọnọdụ mmekọrịta, ndụmọdụ di na nwunye nwere ike inyere gị na onye gị na ya na -azụlite ụzọ ahụike aka.

Echiche 3 maka ndị lanarịrị trauma maka mmekọrịta ahụike

N'ime oge mmezi trauma, ọ na -enyere ndị lanarịrị aka iburu ụfọdụ isi echiche n'uche. Nke a bụ ihe atọ kachasị elu:

1. Ọ bụghị gị kpatara nsogbu ahụ

A na -emekarị ka ndị lanarịrị mmekọrịta dị egwu kwenyere na ha bụ ndị nzuzu ma ọ bụ ndị na -erughị eru ịhụ n'anya. Nke a nwere ike ime ka ha chee na o kwesịrị ka e mee ha ihe ọjọọ nakwa na ọ bụ trauma kpatara ya.

Nke a abụghị ikpe. Ọ dịghị onye nwere ikike imegbu gị, onye na -emegbu ya ga -aza ajụjụ maka omume ya.

2. Mmekọrịta abụghị ihe ebumpụta ụwa nke adịghị mma

Mgbe ị nwere mmekọrịta dị egwu, ọkachasị na -aga n'ihu, ị nwere ike malite ikwenye na mmekọrịta niile adịghị mma, na -akparị ma ọ bụ jupụta n'ọgba aghara. Nke a abụghị ikpe. Ọ ga -ekwe omume inwe mmekọrịta dị mma nke enweghị nleghara anya.

3. Ọ bụghị esemokwu niile bụ akara nke nsogbu

Dịka ị nwere ike bido lelee mmekọrịta niile dị ka ihe na -adịghị mma, mmerụ ahụ ugboro ugboro nwere ike ime ka ị kwenye na esemokwu niile bụ ihe iyi egwu ma ọ bụ akara nke nsogbu. Nke a bụkwa eziokwu.

A na -atụ anya esemokwu ụfọdụ na mmekọrịta dị mma, ọ pụtaghị na ọ dị gị mkpa ịlụ ọgụ, laghachi azụ, ma ọ bụ nwee mmetụta nke enweghị nchekwa. O siri ike ịghara ịtụ ụjọ mgbe esemokwu na -egbu egbu n'oge gara aga, mana ị nwere ike mụta ụzọ ọhụrụ esi eche echiche banyere esemokwu, yabụ ị nwere ike ịzaghachi n'ụzọ ezi uche.

Idebe echiche ndị a dị n'elu ka ị na -aga n'ihu site na mmerụ ahụ nwere ike inyere gị aka ịzụlite ụzọ ọhụrụ esi eche echiche gbasara mmekọrịta. N'aka nke ọzọ, ị ga -elele onwe gị na mmekọrịta gị anya n'ụzọ ka mma, na -eduga gị ịchọta mmekọrịta ahụike karịa n'ọdịnihu.

PTSD, nsogbu mmekọrịta, yana mmetụta na mmekọrịta

Ọ dị mkpa ịmata ọdịiche dị n'etiti nsogbu nrụgide post-traumatic (PTSD) na trauma mmekọrịta. PTSD bụ ọnọdụ ahụike uche nke a na -achọpụta nke mmadụ nwere ike ịmịnye onwe ya iji zere ịdabere n'ihe mberede.

N'aka nke ọzọ, ọrịa mmekọrịta post-traumatic (PTRS) na-agụnyekarị ndị mmadụ na-atụkwasị mmekọrịta mmekọrịta ha obi, na-eme ka ọ dị iche na PTSD.

Onye nwere PTSD na -ezere mmerụ ahụ, ebe onye nwere mmerụ ahụ ga -enwe ike ịtụte trauma ahụ ruo na ọ ga -emerụ ahụ.

Mgbe ụfọdụ ndị mmadụ nwere ike were PTSD na PTRS dịka otu, mana ha abụghị otu.

PTRS nwere ike nwee ụfọdụ atụmatụ nke PTSD, mana ọ bụ ọnọdụ dị iche, ọkachasị ebe ọ bụ na ọ bụghị ọrịa ahụike uche nke ọha nabatara nke ọma na ọ naghị emezu usoro nyocha niile maka PTSD. Ụfọdụ ndị mmadụ nwere ike iche na PTRS bụ PTSD sitere na mmekọrịta.

PTSD na nsogbu mmekọrịta nwere ike mepụta mmetụta na -emerụ ahụ na mmekọrịta.

Dịka ọmụmaatụ, onye na -arịa PTSD nwere ike na -arọ nrọ ma ọ bụ na -echegharị ihe mberede, na -enwe mmetụta na -adịghị mma mgbe niile dị ka iwe ma ọ bụ ụjọ, wee malite ịpụ na mmemme ndị ọ na -emebu ma ọ bụ kewapụ onwe ya na ndị ọzọ. Mmetụta ndị a nwere ike imebi mmekọrịta.

Onye nwere PTSD nwere ike hapụ onye ibe ya ma ọ bụ jiri iwe mee ihe naanị n'ihi ọnọdụ adịghị mma.

Ọdachi dị otú a na -ebutekwa nsogbu mmekọrịta, mana ụdị trauma a na -ebutekarị mmetụta na mmekọrịta ahụ, dịka site na mmetụta ndị a:

• Iwe na -ewesa onye gị na ya na -emekọ ihe
• Ịbanye n'ime okirikiri na -adịghị mma nke mmekọrịta na mmekọrịta
• Enweghị ntụkwasị obi na mmekọrịta
• Ịhapụ ego n'oge esemokwu
• Na -eche egwu site na obere mmejọ ma ọ bụ nghọtahie na onye òtù ọlụlụ gị
• Na -agwa di gị ma ọ bụ nwunye gị ihe ndị yiri obere ihe

Ọ bụrụ na ị na -ebi na mmetụta nke mmebi mmekọrịta, nwee nkasi obi n'ịmara na ị nwere ike ịgwọ. Mmekọrịta ahụike mgbe ọdachi dakwasịrị ga -ekwe omume ma ọ bụrụ na ị kpebisiri ike ịmụ ụzọ iche echiche na ịbịaru mmekọrịta gị nso.

Ọ bụrụ na ọ na -esiri gị ike ịgwọ onwe gị, onye na -agwọ ọrịa ma ọ bụ ọkà n'akparamàgwà mmadụ nke nwere nkà n'ịgwọ ọrịa nwere ike inyere gị aka ịga n'ihu.