Ndinaya
- 1. Na -enye nchekwa na nkwado
- 2. Na -edozi ịhụnanya na ịdọ aka na ntị
- 3. Na-akwalite ntụkwasị obi onwe onye
- 4. Na -akụzi mgbanwe
- 5. Na -akwalite nrụpụta ihe
- 6. Na -ebelata ihe ize ndụ nke ihe riri ahụ
- 7. Nka mmekọrịta nkà
Ozugbo ị nụrụ okwu a "ikike" ị nwere ike nweta echiche ụfọdụ na -adịghị mma. Nke a bụ n'ihi na enwere ike imetọ ikike n'ụzọ dị mfe.
O di nwute, ọtụtụ n'ime anyị enwetala ụfọdụ ma ọ bụ akụkụ ọzọ na -adịghị mma nke ikike ejirila anyị mee ihe na -ezighi ezi.
Mana ikike n'onwe ya dị mma nke ukwuu, na -ezo aka na onye ọ dị n'aka ịhụ maka ọdịmma ndị ọzọ yana ịhụ na ihe na -aga nke ọma.
Yabụ, gịnị bụ ịzụ nwa nwere ikike? oleekwa otú ịzụ nwa nwere ikike si emetụta nwa ahụ?
Mgbe nne ma ọ bụ nna na -akwụwa aka ọtọ, nwee obi ọma ma kwụsie ike, a ga -akwanyere ọnọdụ ikike ya ùgwù, na -enyere ma nne ma ọ bụ nna aka ịmụta na ito eto na ikuku dị mma. Nke a bụ ebumnuche nke ịzụ nwa nwere ikike.
Mgbe a na -eji ụdị a eme ihe mgbe niile enwere mmetụta na uru dị mma nke enwere ike ịhụ ma nweta.
Isiokwu a ga -atụle mmetụta asaa dị mma nke ịzụ nwa nwere ikike yana kedu ka nne na nna nwere ikike si emetụta uto ụmụaka.
Ọzọkwa lelee:
1. Na -enye nchekwa na nkwado
Itolite nwere ike na -atụ ụjọ ma na -agbagwoju anya maka obere nwa na nnukwu ụwa sara mbara. Ọ bụ ya mere ha ji chọọ ebe ha ga -akpọ ụlọ, na ndị nne na nna na -enye oke doro anya ma sie ike ka ha mara ihe dị mma na ihe na -adịghị mma.
Ụmụaka chọrọ nchekwa nke ịmara na mama na papa ga -anọ ha mgbe niile ma ọ bụrụ na ha nwere mgba na ajụjụ.
Mgbe ihe siri ike ha maara nne na nna ha ga -akwado ha, gbaa ha ume, ma kuziere ha ka ha ga -esi na -eche echiche ọnọdụ wee chọta ngwọta ga -arụ ọrụ.
2. Na -edozi ịhụnanya na ịdọ aka na ntị
Mgbe ụfọdụ nke a nwere ike ịdị ka ihe na -ama jijiji, mana ndị nne na nna nwere ikike na -achọ ma na -agba mbọ isetịpụrụ ụmụ ha ụkpụrụ omume na ihe ịga nke ọma n'emebighị ịhụnanya na ịzụlite mmekọrịta ha.
Ha na -achọ inwe mmetụta dị nro na nghọta n'ebe ụmụ ha nọ, n'achọghị nsonaazụ nke omume ọjọọ.
Ndị nne na nna nwere ikike anaghị enye ntaramahụhụ siri ike, na -emegharị ma ọ bụ na -ewepụ ịhụnanya iji chịkwaa ma ọ bụ megharịa ụmụ ha.
Kama nke ahụ, ha na -akwanyere nwa ha ugwu, onye ọ ga -abụ na ọ ga -eji nkwanye ugwu meghachi omume, na -emezi ịhụnanya na ịdọ aka na ntị.
Otu n'ime mmetụta kachasị mma nke ịzụ nwa nwere ikike bụ ikike nwatakịrị nwere ịkwanyere ndị ọzọ nọ ha nso ùgwù
3. Na-akwalite ntụkwasị obi onwe onye
Ndị nne na nna nwere ikike na -agba ụmụ ha ume mgbe niile, na -akọwa ike ha, na -enyere ha aka ịrụ ọrụ n'adịghị ike ha na ime mmemme mmeri ọ bụla.
A na -akwali ụmụaka ịrụsi ọrụ ike na inye ihe kacha mma dịka nne na nna ha na -amata ma na -enwe ekele maka mbọ ha.
Nke a na-ebute ntụkwasị obi onwe onye n'ime nwa ahụ nke na-agaghị atụ egwu ịnwale ihe ọhụrụ wee chịkwaa ọnọdụ dị iche iche na ndụ. Ha ghọtara ihe ha nwere ike, ma nwee ike iguzo onwe ha.
Ha ga -amụta ka esi ekwesi okwu ike ma jiri nkwanye ùgwù kwuo 'mba' ma ọ bụrụ na ọ dị mkpa n'ihi na ọ bụ otu a ka esi kụziere ha ihe site n'ịhụ nne na nna ha nwere ikike.
4. Na -akụzi mgbanwe
Ndụ bụ maka mmụta na ito eto n'ụzọ, na ụmụaka a zụlitere n'ụdị nne na nna nwere ikike nwere ike ịghọta mkpa ọ dị maka mgbanwe iji mee mgbanwe maka mgbanwe ndị a na -apụghị izere ezere na ndụ.
Ndị nne na nna ga -amụta ihe site na mmejọ ha ma dị njikere imebi ya mgbe ọ dị mkpa.
Ha ga na-enyocha ụzọ ha oge niile ka ọ na-aga n'ihu na uto ụmụ ha ma hụ na atụmanya ha dabara afọ.
Ha ga -eburukwa n'uche ụdị onye nwata ahụ nwere, ma ha bụ ndị ihere na ndị na -akparị mmadụ ma ọ bụ ndị enyi na ndị enyi.
Ka ụmụ ha na -aga n'ihu site na ịbụ nwa ọhụrụ wee bụrụ onye na -amụ ije, na mgbe ahụ ka ọ bụ nwata na ndị nọ n'afọ iri na ụma, ndị nne na nna nwere ikike ga -azụlite echiche nnwere onwe ha na -eto ruo mgbe ha tozuru oke.
5. Na -akwalite nrụpụta ihe
N'adịghị ka usoro nne na nna na -anabata, nne na nna nwere ikike na -enwe nchegbu miri emi maka nsonaazụ ụmụ ha na -enweta.
Ha na -eleba anya n'ihe ọmụmụ ụmụ ha, ịga ọrụ na mmemme n'ụlọ akwụkwọ na inye aka n'ụzọ ọ bụla kwere omume na ọmụmụ ihe ha.
Mgbe nwatakịrị gafere oge ihe isi ike, nne ma ọ bụ nna nwere ikike maara nke ọma ihe na -eme ma nye nwa ya ndụmọdụ na nkwado iji merie nsogbu.
Ha na -esetịpụ ihe mgbaru ọsọ ọnụ ma na -eme ememme mgbe emezuru ha nke ọma. Ụmụaka a zụlitere n'ụkpụrụ nne na nna a na -enwekarị ịmị mkpụrụ na ịrụ ọrụ nke ọma n'ụlọ akwụkwọ ha.
6. Na -ebelata ihe ize ndụ nke ihe riri ahụ
Idobe ụmụaka pụọ na omume ọjọọ na ihe riri ahụ dịka ị drinkingụ mmanya na -aba n'anya, ise anwụrụ na ị drugsụ ọgwụ ike na -aghọwanye ihe ịma aka.
Agbanyeghị, ụmụaka nwere nne na nna nwere ikike, ọ dịkarịrị ka ha ga -agbada n'ụzọ riri ahụ n'ihi na nne na nna ha na -etinye aka na ndụ ha.
Ha maara na nne na nna ha ga -achọpụta ma enwere mgbanwe n'omume ha.
Ha makwaara na ime ụdị omume a na-emegide mmadụ ga-emebi mmekọrịta ntụkwasị obi na nkwanye ùgwù nke ha na ndị mụrụ ha nwere.
7. Nka mmekọrịta nkà
N'ọgwụgwụ nke ụbọchị, ịzụ nwa nwere ikike bụ maka ịkpụzi mmekọrịta chiri anya n'etiti nne na nna na nwa.
A na -akụziri ụmụaka site na igosipụta nka mmekọrịta bara uru dịka ige ntị na igosi ọmịiko. Nkwanye ugwu bụ ihe enyere n'okpuru mmekọrịta ha niile.
Mgbe esemokwu bilitere, a na -edozi ha n'ụzọ doro anya ma kwụsie ike, na -edozi okwu dị n'aka n'ebughị ụzọ wakpo ụdị onye nwatakịrị ahụ ma mebie mmetụta ha.
Ndị nne na nna nwere ikike maara na ha bụkwa mmadụ, ha anaghị egbu oge ịrịọ nwa ha mgbaghara mgbe ha dara n'ụzọ ụfọdụ.
Ha na -enye nwata ahụ nnwere onwe ime mkpebi nke ya wee si otu a mụta ịmụta ibu ọrụ maka omume ya.
Mmekọrịta dị mma n'etiti nne na nna nwere ikike na ụmụ ha na -ekpo ọkụ, nwee omume enyi na nkwanye ùgwù.
Ụmụaka na -eme nke ọma n'ụdị ikuku a ebe ha maara na ihe ọbụla na -eme nne na nna ha ga -ahụ ha n'anya ma nwee ekele.
Ịzụlite ụmụaka gị na ọnọdụ nwere ikike ga -enyere ụmụaka gị aka inwe mmụọ obi ụtọ. Ha ga -enwekwu ọ happyụ, nwee ike na ihe ịga nke ọma ma nwee ike ịchịkwa na ịchịkwa mmetụta ha.
Ịmata nnwere onwe nwa gị mgbe ị na -akụziri ha ọzụzụ ịdọ aka na ntị na inye ndụmọdụ nwere oke ọmịiko bụ ihe ịzụ nwa nwere ikike pụtara.